شرایط محیطی لازم در پرورش قارچ دکمه ای چیست؟ قسمت اول
در طول دوره تشکیل اندام باردهی باید به شرایط محیطی توجه بیشتری شود زیرا فاکتورهای محیطی که شامل دما، غلظت دی اکسید کربن و رطوبت نسبی می باشد همراه با میزان مشخص و مناسب جریان هوا دارای تأثیر بسیار زیادی بر روی تشکیل میوه می باشند.
پرورش دهنده نیز فقط می تواند تعداد قارچ ها و نحوه پراکنش و منتشر شدن آن ها را کنترل نماید و این در صورتی است که میزان رشد در بستر مناسب و خوب باشد. در صورتی که تشکیل میوه ها زیر سطح خاک پوششی صورت پذیرد میزان تشکیل پرورش دهندگان کمتر خواهد بود زیرا بررسی دهیدراته شدن و تنظیم شرایط محیطی سخت تر می گردد.
در طول دوره تشکیل اندام باردهی باید به شرایط محیطی توجه بیشتری شود زیرا فاکتورهای محیطی که شامل دما، غلظت دی اکسید کربن و رطوبت نسبی می باشد همراه با میزان مشخص و مناسب جریان هوا دارای تأثیر بسیار زیادی بر روی تشکیل میوه می باشند.
پرورش دهنده نیز فقط می تواند تعداد قارچ ها و نحوه پراکنش و منتشر شدن آن ها را کنترل نماید و این در صورتی است که میزان رشد در بستر مناسب و خوب باشد. در صورتی که تشکیل میوه ها زیر سطح خاک پوششی صورت پذیرد میزان تشکیل پرورش دهندگان کمتر خواهد بود زیرا بررسی دهیدراته شدن و تنظیم شرایط محیطی سخت تر می گردد.
دما
پس از سرد کردن ممکن است دمای کمپوست بیش از حد پایین بیاید که برای جلوگیری از این کار باید دمای هوا را افزایش داده و میزان جریان هوا را کاهش داد. برای تشکیل میوه بصورت مناسب باید میزان تفاوت بین دمای کمپوست و دمای هوا حدود ۲-۱/۵ درجه سانتی گراد باشد بدین صورت که مثلاً دمای هوا ۱۸ و دمای کمپوست ۲۰ درجه سانتی گراد باشد. این تفاوت تا حدی بسته به روش سرد کردن می باشد.
در صورت کند بودن فرآیند سرمادهی معمولاً میسیلیوم زمان بیشتری به رشد رویشی ادامه می دهد و این موضوع در واقع نشان دهنده آن است که میزان تفاوت دما بین دو بخش مذکور بیش از حد معمول است.
دمای کمپوست در صورت سرمادهی سریع و شدید به یکباره کاهش می یابد و در نتیجه بین دمای هوا و دمای کمپوست اختلاف کمی ایجاد می شود. وجود پلاستیک زیر بسترها سبب بیشتر بودن فعالیت می گردد.
دی اکسید کربن
میزان غلظت دی اکسید کربن در سالن در صورت تنظیم میزان ورود هوای تازه باید در حدود ۰/۲ – ۰/۰۶% در نظر گرفته شود که با تنظیم میزان دی اکسید کربن در این مقدار حداقل میزان هوای تازه وارد سالن خواهد شد. میزان حقیقی و دقیق دی اکسیدکربن با توجه به وضعیت و شرایط محیطی در بیرون از سالن تنظیم می شود. میزان دی اکسید کربن در زمستان باید بیشتر از میزان دی اکسید کربن در بهار و پاییز باشد. فعالیت کمپوست، نوع دستگاه تنظیم کننده هوا و نوع نژاد نیز نقش مهمی در تعیین میزان دی اکسید کربن و تنظیم آن دارد.
جریان هوا
میزان جریان هوا در طول دوران باردهی باید بسیار کم باشد اما باید توجه داشت که میزان تهویه باید به صورتی باشد که تهویه کافی جهت تبخیر و خروج دی اکسید کربن اضافی صورت گیرد.
درصورتی که میزان جریان هوا بیش از حد کم باشد، غلظت دی اکسید کربن و رطوبت نسبی افزایش می یابد که میزان افزایش این دو فاکتور در قسمت نزدیک بستر و محل تشکیل کلاهک ها بیشتر است و تفاوت بین دمای کمپوست و دمای هوا زیاد خواهد شد.
جریان هوا در صورت شدید بودن، سبب دهیدراته شدن خاک پوششی و کاهش فعالیت کمپوست می گردد. علاوه بر این افزایش جریان هوا سبب افزایش تبخیر و گرما می شود و برای تبخیر شدن نیز نیاز به گرماست که این گرما از کمپوست گرفته می شود و درنتیجه اختلاف دمای بین کمپوست و هوا کمتر می شود.
قارچ های تازه تشکیل شده، بسیار حساس اند و به همین دلیل کنترل دمای سالن پرورش، اهمیت بالایی دارد. برای تبادل هوا و کاهش مناسب غلظت دی اکسید کربن، استفاده از ۵ متر مکعب از هوای تازه به ازای هر متر مربع سطح پرورش در هر ساعت، کافی است.
رطوبت نسبی
برای حفظ رطوبت در بالای ۹۰% نیز می توان هوا را مرطوب کرد یا با ایجاد رطوبت نسبی مورد نظر را تایین نمود. خیس کردن کف و دیوار های سالن به طور منظم سبب ایجاد رطوبت و نیز سرما می شود. پایین بودن بیش از حد رطوبت نسبی همراه با جریان زیاد هوا سبب کاهش فعالیت کمپوست و دهیدراته شدن (کاهش آب و رطوبت) می گردد.
ماکرو کلیما و میکروکلیما
نکته مهم برای کنترل مناسب و کافی شرایط محیطی این است که بتوان بین میکرو و ماکروکلیما تفاوت تفاوت قائل شد.
میکروکلیما در واقع فضای نزدیک به توده کمپوست و ته سنجاقی و کلاهک ها را شامل می شود.
ماکروکلیما در واقع بقیه فضای سالن پرورش را شامل می شود.
پرورش دهندگان قارچ معمولاً شرایط ماکروکلیما را تنظیم می نمایند که بوسیله ی اندازه گیری فاکتور های محیطی در قسمت بالایی بستر یا راهروها تعیین می شود اما باید توجه داشت که میکروکلیما مهمتر است زیرا این بخش بیشتر در ارتباط با محصول می باشد. علاوه بر این در این قسمت جریان هوا کمتر بوده و هوای تبادل شده نیز کمتر می باشد و این یک مزیت دارد این قسمت کمتر تحت تاثیر تغییرات شدید دمایی قرار می گیرد.
در صورتی که جریان هوا کمتر شود، تفاوت بین میکرو و ماکروکلیما بیشتر می شود. یک تکه کلوخه خاک پوششی می تواند به نحو بهتری از میوه قارچ محافظت کند. میکروکلیما در این حالت تا حد زیادی از قارچ ها حفاظت می کند زیرا ایجاد تغییرات در ماکروکلیما تاثیر چندان زیادی بر روی میکروکلیما ندارد. تفاوت بین ماکرو و میکروکلیما در سطوح خاک پوششی با بافت بیشتر ریزتر است.
برای حفظ شرایط محیطی مورد نیاز در اطراف قارچ ها باید میزان رطوبت نسبی ، ی اکسید کربن و جریان هوا بیشتر گردد زیرا در شرایطی که جریان هوا کمتر باشد ممکن است مشکلاتی ایجاد شود.
تعداد کلاهک های تشکیل شده و نیز عمق تشکیل میوه ها در طی مرحله سرمادهی مشخص می شود و در صورتی که خاک پوششی دارای ساختار درشت تر و زبرتری باشد کلاهک ها در قسمتی که شرایط مناسب برای رشد آنها وجود داشته باشند ایجاد خواهند شد.
قارچ ها در ابتدای باردهی در قسمت بالای خاک پوششی تشکیل می شوند زیرا تاثیر میکروکلیما در این مرحله بیشترین مقدار است. در صورتی که خاک پوششی قطر بیشتری داشته باشد، تفاوت بین محیط رشد و میکرو کلیما برای مدت بیشتری است که این امر سبب تشکیل دیرتر کلاهک ها می گردد و در این حالت کلاهک ها به تناوب ایجاد می شوند که این امر سبب طولانی تر شدن دوره فلاش می شود.
در صورتی که سطح رویی خاک پوششی صاف بوده و دارای ذرات بسیار ریز باشد تاثیر میکروکلیما بر روی اندام باردهی قارچ بسیار کمتر بوده و در نتیجه ی تاثیر مستقیم ماکروکلیما بیشتر می شود و در صورت همراه شدن این شرایط با سرمادهی سریع، ته سنجاقی شدن قارچ ها به صورت همزمان و یکنواخت شده و در نتیجه فلاش اول به صورت یکنواخت و یکسان خواهد بود.
آب پاشی
قارچ های ته سنجاقی شکل تازه تشکیل شده نسبت به وجود آب بسیار حساس هستند و میزان این حساسیت در مورد نژادهایی که باردهی کندی دارند بیشتر است لذا در طی دوره تشکیل اندام باردهی نباید هیچ گونه آبیاری (آب پاشی) صورت گیرد.
در بعضی موارد آب پاشی نیاز است که که این موارد عبارتند از :
– پس از سرمادهی، هنوز میسیلیوم ها دارای رشد رویشی هستند، در این حالت آب پاشی می تواند سبب توقف کامل ریسه دوانی شود و میزان آب به اندازه ۰/۵ لیتر در متر مربع می باشد.
– در صورتی که سرد کردن سبب کم آبی بیش از حد سطح بالایی خاک پوششی شود.
– در صورتی که تشکیل ته سنجاقی ها بیش از حد معمول صورت گیرد، با آبیاری می توان مقدار تشکیل قارچ هایی را که در فلاش اول قرار است ایجاد شوند کاهش داد. اثر ایجاد شده نیز تا حد زیادی به میزان جریان هوا و دیگر عوامل دارد.
