توجیه اقتصادی پرورش قارچ دکمه ای

در جهان افراد زیادی به کشت و پرورش قارچ های خوراکی مشغول هستند و امروزه با پیشرفتی که در زمینه کشت قارچ خوراکی انجام گرفته است، میزان اشتغال در این زمینه، چندین برابر شده است.

در ایران نیز تولید قارچ در سال ۱۳۷۰ حدود ۳۰۰ تن بوده است و با همت و تلاش قارچ کاران، در سال ۱۳۹۱ به ۹۳ هزار تن رسیده است. در سال ۱۳۷۰ راندمان تولید قارچ در بستر، حدود ۵ کیلوگرم و سرانه تولید (میزان مصرف) ۰/۵ گرم بوده است که این سرانه مصرف در سال ۱۳۹۱ به ۱/۲ کیلوگرم رسیده است. بر طبق آمار فائو، در پرورش قارچ، بین ۱۹۶ کشور مستقل جهان، ما مقام هشتم را کسب نموده ایم.

روش های بسته بندی قارچ

قارچ های خوراکی کوتاه عمر هستند و عوامل مختلفی مانند لهیدگی و پوسیدگی، آبکی شدن و تغییر رنگ و بوی آن ها، سبب می شود که کیفیت قارچ به شدت کاهش یابد و درنتیجه ارزش بازار پسندی خود را از دست بدهد. بنابراین باید پس از برداشت قارچ، بلافاصله قارچ ها را به سرخانه انتقال داد تا برای فرآوری و یا بسته بندی آن ها تصمیم گیری نمود.

 اما لازم است به این نکته توجه شود که همه قارچ ها را نمی توان بسته بندی نمود تا به صورت مصرف تازه، به بازار عرضه کرد بلکه باید ابتدا قارچ ها را درجه بندی و سپس درباره نحوه عرضه آن به بازار تصمیم گیری نمود.

۱- درجه بندی قارچ های دکمه ای

قارچ های دکمه ای را به سه درجه رتبه بندی می کنند:

۱-۱- قارچ های دکمه ای کوچک

۲-۱- قارچ های دارای غشا

۳-۱- قارچ های بالغ با کلاهک باز

حشرات قارچ دکمه ای

همه ی پرورش دهندگان قارچ دکمه ای با مشکل آفات روبرو هستند اما نکته ی مهم این است که بتوانند این عوامل را شناسایی کنند و متوجه شوند که هرکدام از آن ها در کدام مرحله وارد واحد تولیدی پرورش قارچ می شوند. آفات معمولاً عامل انتقال بیماری‌ها هستند و خیلی سریع تکثیر می‌شوند، بنابراین شناخت دقیق نوع آفات لازم است چون روش کنترل آن بستگی به سیکل زندگی و خصوصیات رشد و نموی آن دارد.

در این مقاله صرفاً به معرفی آفات و حشرات مهم سالن های پرورش قارچ دکمه ای می پردازیم و در مقالات بعدی به روش های مبارزه با آن ها پرداخته می شود.

آفات به روش های زیر به محصول آسیب می رسانند:

• با جلوگیری از رشد میسلیوم ها در بستر رشد
• با توسعه سریع تر در بستر نسبت به میسلیوم های قارچ که رقیب برای موادغذایی بستر محسوب می شوند.
• با آسیب زدن به میسیلیوم های قارچ مثلاً تغذیه از میسیلیوم ها
• با آسیب زدن به خود قارچ ها مثلاً ایجاد تونل یا سوراخ در داخل اندام قارچ ها

 

بیماری ورتیسیلیوم قارچ دکمه ای

بیماری حباب خشک، که توسط قارچ Verticilium fungicula ایجاد می شود، یک بیماری بسیار رایج در پرورش قارچ دکمه ای است که به سرعت انتشار می یابد. پرورش دهندگان قارچ اکثراً از ابتلای محصول خود به این بیماری ترس دارند زیرا اگر ظاهر قارچ مبتلا شده به این بیماری، شبیه به بیماری لکه باکتریایی است و لذا تشخیص این دو از یکدیگر مشکل است. علائمی که این بیماری در نژادهای مختلف قارچ ایجاد می کند، متفاوت است اما باید توجه داشت که این بیماری فقط از طریق اسپور انتقال می یابد. ورتیسیلیوم معمولاً بر روی قارچ های Agaricus bitorquis ایجاد نمی شود اما شیوع آن در گونه Agaricus bisporus متداول بوده و می تواند سبب کاهش شدید محصول شود.

علائم ظاهری بیماری

علائم ظاهری که این بیماری در قارچ دکمه ای ایجاد می کند:

• درصورتی که قارچ در مرحله ته سنجاقی مورد حمله این قارچ انگل قرار گیرد، قارچ ها به شکل پیاز در می آیند یعنی ساقه از کلاهک ضخیم تر و کلفت تر خواهد شد.
• در مراحل بعد از سنجاقی شکل بودن، در اثر توقف رشد سلول های مورد حمله، ساقه خمیده و کج می شود.
• نوارهایی از بافت سطحی قسمت هایی که رشدشان متوقف شده است، پوسته پوسته می شوند.
• اگر کلاهک مورد حمله قرار گیرد، کلاهک لب خرگوشی پیدا می کند.
• قارچ های مورد حمله، متمایل به سبز شده و اگر آلودگی در انتهای مراحل رشدی رخ بدهد برجستگی های کپه ای سبز رنگ بر روی کلاهک دیده می شود.
• رنگ کلاهک قهوه ای روشن شده و یا لکه های قهوه ای روشن بر روی کلاهک معروف به لکه ورتیسیلیوم دیده می شود.
• اگر آلودگی شدید شود، کلاهک ترک دار می شود.

دلایل افزایش غیر معمول پین زایی در پرورش قارچ دکمه ای چیست؟

Mass pinning یا افزایش غیرمعمول پین زایی از عمده مشکلات مزارع تولید و پرورش قارچ دکمه ای Agaricus bisporus، تولید قارچ های ریز و با کیفیت بسیار پایین و بازار پسندی بسیار کم می باشد، خصوصاً در مزارع صنعتی پرورش قارچ دکمه ای که دارای برند تجاری می باشند، راندمان بالای تولید قارچ، به همراه کیفیت و ماندگاری محصول و در نهایت رضایتمندی مشتری از عوامل مهم تولید و پرورش قارچ خوراکی می باشد، دارا بودن دانش و تجربه کاری در کنار یکدیگر به همراه داشتن مواد اولیه با کیفیت نیز از عمده عوامل مهم تولید می باشد.

افزایش غیر معمول سطح پین زایی بر روی بستر منجر به تولید قارچ های بسیار ریز و با کیفیت بسیار پایین می شود در این حالت پین های بسیار زیاد و متعدد بر روی بستر تشکیل می شود که به علت عدم فضای مناسب جهت رشد، کلاهک هایی با سایز کوچک، کیفیت پایین، عدم ماندگاری و درنهایت باز شدن کلاهک را شامل می شود.

۷ روش فراوری قارچ دکمه ای

قارچ دکمه ای به سه درجه تقسیم بندی می شود:

• قارچ های دکمه ای کوچک
• قارچ های دارای غشا
• قارچ های بالغ دارای کلاهک باز

قارچ های دکمه ای کوچک و قارچ های دارای غشا را می توان به صورت تازه فروخت ولی قارچ های دارای کلاهک باز را معمولاً به صورت کنسرو شده در می آورند. معمولاً برداشت قارچ های کوچک نیاز به هزینه ی بیشتری هم دارد و گران تر هم به فروش می رسد در حالی که قارچ های بزرگ تر نیاز به زمان کمی برای برداشت دارند و هزینه ی کمتری هم دارند.

فراوری قارچ چیست؟

هدف از نگهداری قارچ این است که بتوان ارزش غذایی قارچ را برای مدت طولانی تری حفظ کرد. معمولاً مواد غذایی تازه طعم، بو و ارزش غذایی بالاتری نسبت به موادغذایی نگهداری شده دارند. به روش‌های نگهداری قارچ در بلند مدت، فراوری قارچ می‌گویند.

انتخاب روش نگهداری معمولاً بسته به تقاضای بازار و منابع موجود می ­باشد، علاوه بر این هنگامی که بخشی از محصول به صورت تازه فروخته می شود نیاز است که از روش های دیگری برای نگهداری بقیه­ ی قارچ ها استفاده کنیم. گاهی شرایط بازار و تولید قارچ به صورتی است که ما مجبور به انجام فراوری هستیم در غیر این صورت خسارت‌های اقتصادی، قابل جبران نخواهد بود. روش‌های مختلفی جهت تبدیل و فراوری قارچ وجود دارد.

بسته بندی با اتمسفر تغییر یافته چیست و چه تأثیری بر ماندگاری قارچ ها دارد؟

بسیاری از میوه ها و سبزیجات، بلافاصله پس از برداشت به سرعت خراب می شوند و و کیفیت آن ها کاهش می یابد در این میان قارچ ها نیز از این امر مستثنی نیستند. به همین منظور فن آوری بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده یا تغییر یافته برای محصولات با فسادپذیری بالا مورد توجه است تا امکان صادرات این محصولات نیز وجود داشته باشد.

بسته بندی با اتمسفر تغییر یافته چیست؟

Modified Atmosphere Package = MAP

بسته بندی با اتمسفر تغییر یافته عبارت است:

 استفاده از مخلوط گازها با ترکیبی مختلف از هوای معمولی که قارچ و یا میوه را احاطه کرده است و موجب افزایش ماندگاری و کاهش فساد محصولات می شود. در واقع با قرار دادن محصول در پوششش مناسب، هوای اطراف محصول با ترکیب گازی دیگری جایگزین می شود.

محققان گزارش کرده اند که در بسته بندی با اتمسفر اصلاح شده؛ میزان تنفس قارچ کاهش یافته و کیفیت پس از برداشت آن حفظ می شود. هم چنین با ایجاد شرایط اتمسفر اصلاح شده در داخل بسته بندی محصولات، رسیدگی به تأخیر می افتد و هم چنین رنگ و ویتامین های محصول نیز حفظ خواهد شد.

شستشوی قارچ دکمه ای با سیتریک اسید چه تأثیری بر ماندگاری آن دارد؟

قارچ های اسلایس شده جهت حفظ کیفیت و ارزش بهداشتی نیاز به تیماری برای حذف خرده های خاک و کاهش جمعیت میکروبی دارند. قارچ های کشت شده، شمار بالایی از جمعیت میکروب ها را در زمان برداشت دارند که باکتری سودوموناس Pseudomonasبیشترین فراوانی از جنس باکتری ها را دارد. این باکتری منجر به بد رنگ شدن می شود که گونه سودوموناس تولاسی Pseudomonastolaasii مسئول بیماری لکه باکتریایی است.

 

مقدمه

دماهای پایین (۴-۱ درجه سانتی گراد)، فاکتور اصلی پاسخ برای توسعه عمر مفید همه یا قارچ های اسلایس شده است زیرا آن ها فرآیندهایی که باعث کاهش کیفیت قارچ می شود (ضریب تنفس، رشد، قهوه ای شدن، خشک شدن و رشد میکروب ها) را کاهش می دهد.

آیا می دانید عامل بیماری لکه باکتری چگونه به قارچ های شما آسیب میرساند؟

عامل بیماری لکه باکتری، باکتری به نام (tolaasii Pseudomonas) سودوموناس تولاسی می باشد و به این بیماری بلاچ باکتریایی یا Bacterial blotch نیز گفته می شود. لکه باکتریایی ممکن است در سالن‌های پرورش قارچ دکمه ای به صورت اپیدمی درآید، به طوری که کیفیت قارچ‌ها و نیز میزان تولید را به شدت کاهش دهد. اگر سطح قارچ‌ها بعد از آبیاری خشک نشود، احتمال بروز این بیماری بسیار بیشتر خواهد بود.